Nakazy zapłaty zapadają de facto w dwóch rodzajach postępowań: nakazowym i upominawczym (także w elektronicznym postępowaniu upominawczym). Postępowania te różnią się od siebie, jednakże wiele cech mają wspólnych. Tym razem skupimy się na postępowaniu upominawczym.
Nakazy zapłaty wydawane są głównie w przypadku roszczeń pieniężnych. W ostatnim okresie coraz większą aktywność wykazują fundusze i firmy windykacyjne wyspecjalizowane w dochodzeniu wierzytelności. Wiele z nich wykupiło stare wierzytelności (bardzo często za ułamek ich wartości), których następnie próbuje dochodzić przed sądem. Co należy zrobić, gdy otrzymamy nakaz zapłaty? Przede wszystkim nie panikować.W ciągu 2 tygodni trzeba będzie wnieść stosowny sprzeciw.
Nakaz zapłaty jest rodzajem wyroku sądowego, który zapada nie na rozprawie, lecz na posiedzeniu niejawnym, przeprowadzonym bez obecności pozwanego. Dzieje się tak na podstawie żądań i twierdzeń powoda, wraz z dołączonymi dowodami. Sąd orzekając nakaz zapłaty informuje pozwanego, iż w ciągu 2 tygodni od otrzymania nakazu powinien zapłacić dochodzoną kwotę w całości wraz z kosztami sądowymi albo w tym terminie wnieść stosowny sprzeciw.
Jeżeli pozwany nie wniesie sprzeciwu, wyrok stanie się prawomocny i będzie podlegał – po uzyskaniu klauzuli wykonalności, egzekucji komorniczej. Jeżeli nakaz zostanie skutecznie zaskarżony sprzeciwem, sprawa będzie toczyć się dalej na rozprawie. Co należy napisać w sprzeciwie? Przede wszystkim odpowiednio określić zarzuty, przytoczyć fakty i dołączyć dowody. Należy pokazać, dlaczego dłużnik nie zgadza się z orzeczeniem. Najlepszym przykładem zarzutu jest przedawnienie roszczenia. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Ile wynoszą okresy przedawnienia? Co do zasady termin przedawnienia wynosi lat sześć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Sąd jednak nie bierze zarzutu przedawnienia pod uwagę z urzędu, trzeba się na niego powołać w sprzeciwie od nakazu zapłaty.