Strony w postępowaniu cywilnym muszą dokonywać czynności w terminach określonych przez sąd lub kodeks postępowania cywilnego. Jednakże zdarza się czasem, iż z nieprzewidzianych wcześniej przyczyn wykonanie czynności sądowej w wymaganym przez Sąd terminie będzie niewykonalne – tym samym strona postępowania Sądowego nie wypełni zobowiązania Sądu w terminie. Ustawodawca przewidział procedurę na wypadek ww. sytuacji, która umożliwia Stronie postępowania Sądowego wykonanie zarządzenia, pomimo uchybienia zakreślonemu terminowi. Jednakże, by przejść do opisu wskazanej procedury, należy zacząć od wyjaśnienia pojęcia terminu i jego rodzajów.
W procedurze cywilnej wyróżniamy trzy rodzaje terminów:
- ustawowe,
- sądowe,
- umowne.
Terminy ustawowe to te określone bezpośrednio w ustawie np. kodeks cywilny, kodeks postępowania cywilnego, kodeks karny, kodeks postępowania karnego i wiele innych.
Terminy sądowe to te określane przez sąd lub przewodniczącego. Termin taki rozpoczyna swój bieg od ogłoszenia postanowienia lub zarządzenia.
Czym grozi niedotrzymanie takiego terminu?
Czynność procesowa podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna. By dokonać czynności w wymaganym terminie, należy złożyć ją na biurze podawczym bądź też pamiętać, że nadanie przesyłki u polskiego operatora pocztowego (Poczta Polska) jest równoznaczne z wniesieniem pisma do sądu. Podobne skutki wywołuje złożenie pisma przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej oraz przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego oraz przez członka załogi polskiego statku morskiego u kapitana statku.
W sytuacji uchybienia takiemu terminowi, czy istnieje szansa by go przywrócić?
Tak, przepisy procedury cywilnej przewidują taką możliwość. Instytucją pozwalającą przywrócić termin jest tzw. „wniosek o przywrócenie terminu”. Kodeks postępowania cywilnego wspomina o tej instytucji w art. 169 – 172. Przywrócenie terminu odbywa się na wniosek zainteresowanej strony. Sąd nigdy nie robi tego z urzędu. Wniosek taki kierujemy do Sądu, przed którym toczy się dana sprawa (przed którym czynność miała być wykonana), w terminie 7 dniu od czasu ustania przyczyny uniemożliwiającej dokonanie czynności w terminie. Taki wniosek powinien zawierać uprawdopodobnienie okoliczności uzasadniających słuszność takiego wniosku. Jednocześnie wraz z takim wnioskiem należy dokonać czynności procesowej, która uchybiła terminowi.
Przesłanki uniemożliwiające wniesienie takiego wniosku
Wniosek o przywrócenie terminu może być wniesiony tylko wtedy, gdy strona nie dokonała czynności bez swojej winy. Sąd nie przywróci terminu również, gdy uchybienie terminu nie pociąga za sobą ujemnych dla strony skutków procesowych. Niedopuszczalne jest również przywrócenie terminu: do złożenia apelacji, od wyroku o unieważnienie małżeństwa albo od wyroku rozwodowego, jeżeli któreś z byłych małżonków zawarło później następny związek małżeński. Po upływie roku od uchybienia terminowi można żądać przywrócenia terminu tylko w wyjątkowych przypadkach. Natomiast wniosek spóźniony albo z mocy ustawy niedopuszczalny sąd odrzuca na postępowaniu niejawnym.
Aplikant radcowski
Michał Marjański
Stan prawny: 28 czerwca 2017 r.