Podstawowe różnice, co warto wiedzieć
Umowa o pracę i umowa zlecenia to bez wątpienia dwie najczęstsze formy zatrudnienia pracowników. Pierwsza z nich regulowana jest przepisami prawa pracy, które względem drugiej – jako umowa cywilnoprawnej, nie będą miały zastosowania. Warto wiedzieć, że pomiędzy obiema umowami występuje szereg znaczących różnic. Osoby wkraczające na rynek pracy, jak i już pracujące, powinny znać najważniejsze z nich.
Zgodnie z Kodeksem pracy nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy. Co wyróżnia umowę o pracę? Zgodnie z definicją uregulowaną w Kodeksie pracy przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Przez umowę zlecenia natomiast zleceniobiorca (pojęcie to nie powinno być jednak tożsame z pojęciem „pracownik”) zobowiązuje się świadczyć na rzecz zleceniodawcy (dalej również jako „pracodawca”) określone czynności prawne.
De facto wiele umów zlecenia spełnia również przedstawione wyżej warunki umowy o pracę, a więc jest to praca na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy oraz w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym. Co wtedy? Pracownikowi przysługuje roszczenie o stwierdzenie istnienia stosunku pracy. Zatrudnienie bowiem w warunkach określonych przez Kodeks pracy jest zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.
Potencjalni pracodawcy wolą jednak zatrudniać pracowników na podstawie umowy zlecenia. Trudno im się dziwić, ponieważ nie muszą wówczas odprowadzać składek na ubezpieczenie chorobowe za swojego pracownika, nie obowiązują ich uregulowania objęte w Kodeksie pracy. Wówczas ich stosunek z pracownikiem reguluje umowa zlecenia, a ta – zgodnie z zasadą swobody umów prawa cywilnego – może zawierać postanowienia uzależnione od woli stron (w rzeczywistości najczęściej decyduje o nich jednostronnie pracodawca).
Znacznie gorzej – w przypadku umowy zlecenia, wygląda natomiast sytuacja pracownika. Co do zasady nie przysługuje mu płatny urlop, ani płatne zwolnienie lekarskie, często musi pracować znacznie dłużej niż przez standardowe 8 godzin dziennie, aczkolwiek w umowie mogą znaleźć się postanowienia znacznie korzystniejsze dla pracownika. Nie ma też mowy o płacy minimalnej. Jeżeli w umowie nie określono terminu wypowiedzenia, pracodawca może wypowiedzieć umowę w każdej chwili.
Nie oznacza to jednak, że taki pracownik nie może obronić swoich praw. Wręcz przeciwnie, przysługuje mu roszczenie o ustalenie istnienia stosunku pracy. Wystarczy, że udowodni, iż jego umowa zlecenia spełnia warunki umowy o pracę. Oceniając stosunek pracy sąd zwróci uwagę przede wszystkim na charakter pracy, a nie na nazwę umowy. Pracodawca będzie wówczas musiał wypłacić pracownikowi wszelakie zaległości (nadgodziny, urlopy oraz inne świadczenia).
Zespół VIS LEGE świadczy kompleksowe usługi w zakresie Prawa Pracy, a w tym spraw ze stosunku pracy: o ustalenie istnienia stosunku pracy, o zapłatę wynagrodzenia, o przywrócenie do pracy, o odszkodowanie za wypadek w pracy lub w drodze do pracy, odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę, molestowanie, mobbing. Doradzamy i reprezentujemy przed sądami zarówno pracowników i pracodawców.