Upadłość Konsumencka – po nowelizacji ustawy prawo upadłościowe 24 marca 2020 r.
Od kilku lat instytucja upadłości dla osób fizycznych tzw. upadłości konsumenckiej zyskuje coraz większa popularność wśród osób które wpadły w „spiralę długów” umożliwiając im oddłużenie i wyjście na prostą by prowadzić życie z czystą kartą finansową, bez obciążeń finansowych.
Nowelizacja przeprowadzona przez ustawodawcę w roku 2015 została uznaną za dalece liberalizującą przepisy prawa upadłościowego. Pokazują to statystyki, gdzie przed powyższą nowelizacją było to raptem kilka set wniosków rocznie, by po nowelizacji te statystyki rok rocznie wykazywały coraz to większą liczę zainteresowanych skorzystaniem z takiego rozwiązania. W roku 2019 takich wniosków o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej było kilka tysięcy.
Nowelizacja ustawy prawo upadłościowe która weszła w życie 24 marca 2020 r. po raz kolejny liberalizuje przepisy w zakresie „upadłości konsumenckiej”.
Po pierwsze bardzo istotna zmiana dla konsumentów to liberalizacja przesłanek umożliwiających ogłoszenie przez Sąd upadłości. Dotychczas te przesłanki brzmiały w sposób następujący - Sąd będzie ogłaszał upadłość konsumenta w każdym przypadku niewypłacalności, za wyjątkiem sytuacji, gdy:
- konsument doprowadził się do niewypłacalności lub
- istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.
Po zmianie ustawy będą mogli ogłosić upadłość również ci, którzy doprowadzili do swojego zadłużenia w sposób umyślny. Zgodnie z nowymi przepisami, przyczyna niewypłacalności będzie badana dopiero po wydaniu przez Sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości, czyli na kolejnym etapie postępowania upadłościowego.
Kolejną bardzo istotną zmianą jest rozszerzenie kręgu podmiotów uprawnionych do skorzystania z instytucji upadłości konsumenckiej. Bowiem skorzystać z tego uprawnienia mogą:
- Osoba fizyczna, która nigdy nie prowadziła działalności gospodarczej
- Osoba fizyczna prowadząca w przeszłości działalność gospodarczą
- Osoba fizyczna, która prowadzi działalność gospodarczą, a to znaczy, że jest przedsiębiorcą.
Kwestie opisane powyżej będą miały również przełożenie na okres związany ze spłata zobowiązań, bowiem osoby które doprowadziły się w sposób umyślny, bądź w skutek rażącego niedbalstwa do swej niewypłacalności mogą być zobligowane do spłat zadłużenia przez okres między 36 mies. a 7 lat, w pozostałych przypadkach ten okres ma wynieś maksymalnie 3 lata.
Dalej istnieje możliwość by Sąd umorzył dług w całości, jednakże przy tej wersji zdarzeń dłużnik musiałby wykazać, iż nie posiada żadnego majątku, jak również, iż jest on trwale niezdolny do spłaty swoich zobowiązań. Z powyższego można wysnuć wniosek, iż nie zawsze ogłoszeni upadłości będzie oznaczało umorzenie wszelkich zobowiązań w całości z automatu, co również nie oznacza, że takich przypadków nie będzie.
Ustawodawca utrzymał również pewne ograniczenia – pewne kategorie wierzytelności nie są brane po uwagę podczas ogłaszania upadłości, a należą do nich m.in.:
- roszczenia alimentacyjne
- naprawienie szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia
- renty odszkodowawcze
Co oznaczają powyższe ograniczenia? – oznaczają one, że wierzytelności pochodzące z powyższych tytułów prawnych nie będą prane pod uwagę przez sąd przy ewentualnym oddłużaniu dłużnika.
Istotnym rozwiązaniem pojawiającym się w znowelizowanych przepisach jest również aspekt związany z pozbawieniem dłużnika jego miejsca zamieszkania. Dłużnik kierując wniosek o ogłoszenie upadłości w sytuacji kiedy posiada on na własność jakąś nieruchomość, w której zamieszkuje powinien liczyć się z tym, iż Syndyk wspominany majątek będzie próbował sprzedać po to by zaspokoić w jak największym stopniu Wierzycieli. W takiej sytuacji osoba mogłaby zostać pozbawiona wręcz z dnia na dzień miejsca zamieszkania. Ustawodawca nie zapomniał o takich osobach i zawarł regulacje zgodnie z którymi dłużnik z pieniędzy ze sprzedaży nieruchomości ma otrzymać równowartość przeciętnego czynszu za okres od roku do dwóch lat.
Co ważne należy rozpatrywać również skutki ogłoszenia upadłości – tj. powstanie z mocy prawa rozdzielności majątkowej miedzy małżonkami, badanie sytuacji majątkowej małżonków, jak również ocena czy też dłużnik nie działał w ostatnim czasie z zamysłem uszczuplenia majątku przenosząc jego składniki na innych członków rodziny. Wszelkie umowy darowizn, czy też sprzedaży w okresie roku ostatniego roku przed złożeniem wniosku staną się bezskuteczne.
Wiele istotnych zmian wprowadzonych przez ustawodawcę sprawa, iż instytucja ta może być uznana za odpowiednią dla wielu osób. Jednakże nie należy zapominać, iż powinna być ona uważana za ostateczność przy wyborze różnych rozwiązań prawnych. Postępowanie upadłościowe nie należy do najprostszych, jak również do najkrócej trwających. Dłużnik chcący złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości powinien rozważyć wszelkie zalety i wady takiego postępowania, jak również zważyć, czy jest to jedyne możliwe do zastosowania rozwiązanie. Dłużnik powinien mieć na uwadze, iż postępowanie upadłościowe będzie prowadziło do zaspokojenia wierzycieli, jednakże będzie wiązało się to z prawdopodobną sprzedażą przez Syndyka całego posiadanego przez niego majątku.
W przypadku chęci dokonania analizy Państwa sprawy w kontekście przepisów prawa upadłościowego, wskazania ścieżki dalszego postępowania jak również wyjaśnienia instytucji upadłości konsumenckiej zapraszamy do kontaktu z kancelarią celem umówienia się na spotkanie.
Michał Marjański Radca Prawny
Data: 30 marca 2020 r.